Ako ste se nedavno zaposlili i niste sigurni kada ćete moći koristiti godišnji odmor, dobro je da znate koja vam prava garantuje Zakon o radu Republike Srpske.
Prema ovom zakonu, radnik koji prvi put zasniva radni odnos ili ima prekid radnog odnosa duži od 30 radnih dana, stiče pravo na godišnji poslije šest mjeseci neprekidnog rada kod poslodavca.
Čak i ako ne ispunjava ovaj uslov, dakle nema 6 mjeseci staža, radnik ima pravo na jedan dan odmora za svaki mjesec dana rada u toj kalendarskog godini. Recimo, neko ko je počeo da radi u julu, te godine ima pravo na godišnji odmor od 5 dana.
Važno je znati da se pod neprekidnim radom smatra i vrijeme privremene spriječenosti za rad, u smislu bolovanja, ili porodiljskog odsustva.
Godišnje se ne može “prodati”
Zakon jasno propisuje da radnik ne može da se odrekne prava na godišnji odmor, niti mu se to pravo može uskratiti.
Dakle, praksa koju primjenjuju pojedini poslodavci, koji nude radnicima da im “prodaju” godišnji, odnosno da se oni odreknu odmora uz izvjesnu naknadu, je nezakonit.
U svakoj kalendarskoj godini radnik ima pravo na godišnji odmor od najmanje 20 radnih dan, odnosno 4 radne sedmice. Tako piše u Zakonu, ali opštim aktom ili ugovorom o radu može se propisati i duži godišnji.
Bitno je znati da se godišnji odmor uvećava po osnovu radnog staža i drugim osnovima u skladu sa kolektivnim ugovorom.
Takođe, radnik koji radi na poslovima sa posebnim uslovima rada, ima pravo na godišnji odmor najmanje u trajanju od 30 radnih dana.
Inače, u godišnji odmor se ne uračunavaju periodi korišćenja odsustvovanja s rada po drugim osnovima, pa se za to vrijeme korišćenje godišnjeg odmora prekida. Takav je slučaj, ako se, recimo, radnik razboli, pa otvori bolovanje, ili ako tokom godišnjeg koristi i slobodni dan za zadovoljavanje vjerskih i tradicijskih potreba, što u RS većina koristi za krsnu slavu.
Prilikom utvrđivanja dužine godišnjeg odmora radna sedmica računa se kao pet radnih dana.
Praznici koji su neradni dani u skladu sa zakonom, ne uračunavaju se u dane godišnjeg odmora.
Po pravilu, radnik koristi godišnji odmor bez prekida, ali, na zahtjev radnika, a uz saglasnost poslodavca, godišnji odmor može se koristiti u dva ili više dijelova.
Ako radnik koristi godišnji odmor u dijelovima, prvi dio koristi najmanje u trajanju od dvije radne sedmice u toku kalendarske godine, a drugi dio najkasnije do 30. juna naredne kalendarske godine. Dakle, stari godišnji se mora iskoristiti do kraja juna naredne godine, inače “propada”.
Raspored korišćenja godišnjeg odmora utvrđuje poslodavac, uz obavezu da radnike blagovremeno, a najkasnije do 30. juna, pisanim putem obavijesti o tome.
Prema potrebi, poslodavac može od savjeta radnika ili sindikata zatražiti da daju svoje prijedloge ili mišljenja o rasporedu korišćenja godišnjih odmora. Opštim aktom i ugovorom o radu može se bliže urediti način korišćenja godišnjeg odmora.
Radnici koji rade u obrazovanju koriste godišnji odmor za vrijeme školskih raspusta.
Puna plata plus regres
Radnik za vrijeme korišćenja godišnjeg odmora ima pravo na punu platu, kao da je za na poslu, a takođe ostvaruje pravo na regres za korišćenje godišnjeg odmora, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
Radnik kojem prestane radni odnos radi prelaska na rad kod drugog poslodavca za tu kalendarsku godinu koristi godišnji odmor kod poslodavca kod kojeg je stekao pravo i to prije prestanka radnog odnosa.
Radniku kojem prestaje radni na odnos određeno vrijeme, ili radniku koji odlazi u starosnu penziju, poslodavac je dužan da obezbijedi korišćenje godišnjeg odmora prije prestanka radnog odnosa, pišu Nezavisne novine.
Ako radnik, u navedenim slučajevima, krivicom poslodavca, u cijelosti ili djelimično, ne iskoristi godišnji odmor, ima pravo na odštetu u visini prosječne plate radnika iz prethodna tri mjeseca, srazmjerno dužini neiskorišćenog godišnjeg odmora.
Čitaoci reporteri
Podjelite sa ostalim našim čitaocima ono što svakodnevno vidite, sa čime se susrećete, vaše utiske sa putovanja, neobične sutuacije kojima ste prisustvovali i zabilježili ih svojim foto-aparatom tokom ljetovanja, zimovanja, izleta... Pišite nam na našu email adresu:
Trenutno stanje na graničnim prelazima donosi Auto-moto savez Republike Srpske
Stanje na graničnim prelazima možete pratiti UŽIVO i putem aplikacije za Android Auto-moto saveza Republike Srpske!
